Nấm linh chi là một loại nấm dược liệu quý, có nhiều tác dụng tốt đối với phòng, trị bệnh và bồi bổ sức khỏe. Trồng nấm linh chi đang là nghề hứa hẹn mang lại hiệu quả kinh tế cao. Tốt nhất nên trồng một năm hai vụ, vụ xuân hè (cấy giống từ 15/1-15/3), vụ thu đông (cấy giống 15/8-15/9). Quy trình trồng nấm linh chi cơ bản như sau:
ƯƠM BỊCH NẤM LINH CHI
Chuẩn bị nguyên liệu
Nguyên liệu để trồng nấm linh chi là mùn cưa hoặc bã mía. Có thể dùng nhiều loại mùn cưa khác nhau để trồng nấm linh chi, nhưng nên dùng mùn mới, tốt nhất là dùng mùn cưa cao su và mùn cưa bồ đề. Không dùng mùn của các loại gỗ cứng, gỗ có tinh dầu.
Xử lý nguyên liệu
Mùn cưa tạo ẩm bằng nước vôi ( tỉ lệ 1kg vôi /1000 lít, PH=12 ) bổ xung 2,1-2,2 lít nước vội cho 1kg mùn cưa khô, đảo đều. Nước vôi ngoài tác dụng tạo ẩm còn có tác dụng tăng PH của nguyên liệu. Độ ẩm nguyên liệu đạt 60-62% đưa vào ủ. Mùn cao su ủ từ 5-7 ngày; gỗ keo, bồ đề ủ 15 ngày.
Sau khi ủ xong và điều chỉnh độ ẩm thích hợp nguyên liệu sẽ được phối trộn bổ sung chất dinh dưỡng với tỉ lệ mùn cưa 88,5%, cám gạo 5%, bột ngô 5%, bột nhẹ (CaCO3)1,5%.
Đóng bịch
Sử dụng túi nilông chịu nhiệt (PP) kích thước 25x35cm lồng 2 lớp, cổ nút, bông nút, dây chun và nắp.
Kiểm tra lại độ ẩm nguyên liệu trước khi đóng bịch nếu đạt tiêu chuẩn thì đóng bịch. Cho nguyên liệu vào túi, lật ngược bịch tạo đáy 4 góc, tạo xong đáy thì cho nguyên liệu vào, ấn chặt tạo hình chóp, lồng cổ nút kéo chặt để ni lông sát cổ nút, cổ nút sát giá thể trong bịch giúp thuận lợi khi cấy giống. Nút bông cổ nút và đậy nắp, đóng nguyên liệu vào bịch đảm bảo đầy chặt căng đều từ trên xuống dưới. Bịch cao 12 đến 13 cm, trong lượng 1000 đến 1100gr/bịch.
Nguyên liệu để trồng nấm linh chi là mùn cưa hoặc bã mía. Có thể dùng nhiều loại mùn cưa khác nhau để trồng nấm linh chi, nhưng nên dùng mùn mới, tốt nhất là dùng mùn cưa cao su và mùn cưa bồ đề. Không dùng mùn của các loại gỗ cứng, gỗ có tinh dầu.
Xử lý nguyên liệu
Mùn cưa tạo ẩm bằng nước vôi ( tỉ lệ 1kg vôi /1000 lít, PH=12 ) bổ xung 2,1-2,2 lít nước vội cho 1kg mùn cưa khô, đảo đều. Nước vôi ngoài tác dụng tạo ẩm còn có tác dụng tăng PH của nguyên liệu. Độ ẩm nguyên liệu đạt 60-62% đưa vào ủ. Mùn cao su ủ từ 5-7 ngày; gỗ keo, bồ đề ủ 15 ngày.
Sau khi ủ xong và điều chỉnh độ ẩm thích hợp nguyên liệu sẽ được phối trộn bổ sung chất dinh dưỡng với tỉ lệ mùn cưa 88,5%, cám gạo 5%, bột ngô 5%, bột nhẹ (CaCO3)1,5%.
Đóng bịch
Sử dụng túi nilông chịu nhiệt (PP) kích thước 25x35cm lồng 2 lớp, cổ nút, bông nút, dây chun và nắp.
Kiểm tra lại độ ẩm nguyên liệu trước khi đóng bịch nếu đạt tiêu chuẩn thì đóng bịch. Cho nguyên liệu vào túi, lật ngược bịch tạo đáy 4 góc, tạo xong đáy thì cho nguyên liệu vào, ấn chặt tạo hình chóp, lồng cổ nút kéo chặt để ni lông sát cổ nút, cổ nút sát giá thể trong bịch giúp thuận lợi khi cấy giống. Nút bông cổ nút và đậy nắp, đóng nguyên liệu vào bịch đảm bảo đầy chặt căng đều từ trên xuống dưới. Bịch cao 12 đến 13 cm, trong lượng 1000 đến 1100gr/bịch.
Đóng bịch trồng nấm linh chi
Khủ trùng
Hấp khủ trùng bịch nấm để tiêu diệt nấm bệnh và vi sinh vật có hại đồng thời chuyển chất khó tiêu thành dễ tiêu tạo điều kiện cho nấm phát triển. Nên hấp ngay sau khi đóng bịch để đảm bảo nguyên liệu không bị hỏng. Hấp trong lò hơi công nghiệp với điều kiện nhiệt độ từ 105 đến 110oC. Thời gian hấp từ 10 đến 12 giờ.
Hấp khủ trùng bịch nấm để tiêu diệt nấm bệnh và vi sinh vật có hại đồng thời chuyển chất khó tiêu thành dễ tiêu tạo điều kiện cho nấm phát triển. Nên hấp ngay sau khi đóng bịch để đảm bảo nguyên liệu không bị hỏng. Hấp trong lò hơi công nghiệp với điều kiện nhiệt độ từ 105 đến 110oC. Thời gian hấp từ 10 đến 12 giờ.
Bịch nấm linh chi trước khi vào khủ trùng
Cấy giống nấm
Bịch sau khi hấp khử trùng xong để nguội ( Khoảng 24 giờ) sẽ được cây giống. Phòng cấy giống phải đảm bảo các điều kiện nhiệt độ, ánh sáng và vô trùng. Cấy giống 10-25g/1 bịch, cấy xong nút bông lại
Nuôi sợi nấm linh chi
Thời gian ươm 30-35 ngày, không tưới nước trực tiếp vào bịch trong quá trình ươm, giữ nhiệt độ 25-30oC độ ẩm 60-65%. Nên thiết kế các giá đặt bịch nấm để tiết kiệm diện tích và tạo sự thông thoáng. Trong quá trình ươm, từ ngày thứ 5 trở đi phải chọn và loại bịch nhiễm bỏ đi. Tỉ lệ nhiễm bệnh cho phép là 10% ( nếu quá cần phải kiểm tra lại toàn bộ quy trình). Ươm được 12-15 ngày khi sợi nấm ăn được nửa bịch thì phải tháo bỏ bớt bông nút. Sau 30-35 ngày nấm vươn qua cổ nút quả thể xuất hiện thì kết thúc quá trình ươm chuyển bịch sang nhà chăm sóc.
Bịch sau khi hấp khử trùng xong để nguội ( Khoảng 24 giờ) sẽ được cây giống. Phòng cấy giống phải đảm bảo các điều kiện nhiệt độ, ánh sáng và vô trùng. Cấy giống 10-25g/1 bịch, cấy xong nút bông lại
Nuôi sợi nấm linh chi
Thời gian ươm 30-35 ngày, không tưới nước trực tiếp vào bịch trong quá trình ươm, giữ nhiệt độ 25-30oC độ ẩm 60-65%. Nên thiết kế các giá đặt bịch nấm để tiết kiệm diện tích và tạo sự thông thoáng. Trong quá trình ươm, từ ngày thứ 5 trở đi phải chọn và loại bịch nhiễm bỏ đi. Tỉ lệ nhiễm bệnh cho phép là 10% ( nếu quá cần phải kiểm tra lại toàn bộ quy trình). Ươm được 12-15 ngày khi sợi nấm ăn được nửa bịch thì phải tháo bỏ bớt bông nút. Sau 30-35 ngày nấm vươn qua cổ nút quả thể xuất hiện thì kết thúc quá trình ươm chuyển bịch sang nhà chăm sóc.
CHĂM SÓC NẤM LINH CHI
Nhà chăm sóc cần đảm bảo sạch sẽ, kín gió, ánh sáng khuếch tán. Tưới nước bằng vòi phun sương để tạo độ ẩm 90-95%, nhiệt độ 22-28oC.
Nấm linh chi chuyển sang nhà chăm sóc
THU HOẠCH NẤM LINH CHI
Từ cấy giống đến thu hoạch đợt 1 khoảng 70-75 ngày. Khi cây nấm linh chi hết vành màu vàng. Đồng nhất một màu nâu sẫm thì thu hoạch.
Dùng dao sắc cắt ngang cây nấm sát cổ nút sau đó dùng nước vôi quét lên bề mặt miệng cây nấm trên bịch để sát trùng. Chuyển bịch lên giá để 5-7 ngày quả thể mới lại mọc lên thì tiếp tục chăm sóc đến khi thu hoạch. Một bịch nấm có thể thu từ 3 đến 4 lượt, tuy nhiên năng suất sẽ giảm dần giữa các lần.
Dùng dao sắc cắt ngang cây nấm sát cổ nút sau đó dùng nước vôi quét lên bề mặt miệng cây nấm trên bịch để sát trùng. Chuyển bịch lên giá để 5-7 ngày quả thể mới lại mọc lên thì tiếp tục chăm sóc đến khi thu hoạch. Một bịch nấm có thể thu từ 3 đến 4 lượt, tuy nhiên năng suất sẽ giảm dần giữa các lần.
Nấm linh chi đến tuổi thu hoạch
Nấm linh chi khi cắt xong được phơi sấy khô, đóng túi và đưa đi tiêu thụ.
